gotycki klejnot Toskanii

streets in Siena
Wąskie średniowieczne uliczki w Sienie

To już drugi artykuł dla Was z serii zadedykowanej jednodniowym wycieczkom z Florencji. Poprzednim razem oprowadziłam was po Lukce a teraz chcę zabrać Was na wycieczkę do Sieny, do miasta, które bez wątpienia jest gotyckim skarbem Toskanii, miejsca, w którym zatrzymał się czas. W Sienie możecie naprawdę dotknąć i posmakować Średniowiecza!

Ponieważ Siena jest niezwykle bogata, miastu zadedykuję dwa osobne artykuły. W tym znajdziecie praktyczne informacje dotyczące wycieczki do Sieny oraz krótką historię miasta. Opowiem Wam także o wyjątkowym wydarzeniu, które odbywa się w Sienie co roku, o słynnym wyścigu końskim Palio. W artykule znajdziecie także kilka porad dla łasuchów!

W następnym artykule opowiem Wam więcej o sztuce i zabytkach Sieny. Oprowadzę Was po Palazzo Pubblico, po Katedrze oraz po Muzeum Katedralnym! Niech zacznie się nasza wycieczka do Sieny!

Wycieczka do Sieny. Warto?

Toskania pełna jest ciekawych miejsc. Możecie więc mieć wątpliwości, czy wycieczka do Sieny to dobry pomysł. Moim zdaniem, Siena jest obowiązkowym przystankiem w czasie Toskańskich wakacji. Miasto to prawdziwy gotycki klejnot Włoch!

Przez długie wieki Siena była największym rywalem Florencji oraz drugim pod względem wielkości miastem w Toskanii. Do dziś w mieście zachowało się wiele zabytków z okresu największego rozkwitu Sieny w XIV i XV wieku. Jeśli chcesz nacieszyć się Sieną bez pośpiechu oraz poznać południową część Toskanii, możesz zatrzymać się w mieście na dłużej. Siena na pewno Was nie zawiedzie! Jeśli jednak wolisz zatrzymać się w okolicach Florencji, jednodniowa wycieczka do Sieny pozwoli Ci poznać najważniejsze zabytki oraz fascynującą historię miasta.

View on the Sienese Cathedral from the Torre del Mangia
Widok na Katedrę w Sienie z wieży ratuszowej.

Jak dojechać do Sieny z Florencji?

Siena znajduje się 80 km na południe od Florencji. Możesz z łatwością dojechać do miasta autobusem. Autobusy do Sieny odjeżdżają z dworca autobusowego, położonego na tyłach stacji Santa Maria Novella, przy via Santa Caterina da Siena. W Sienie ostatni przystanek autobusu to Piazza Antonio Gramsci, położony w centrum miasta.

Florencję ze Sieną łączy linia 131. Możecie skorzystać z szybkiego połączenia (corsa rapida) autobusem, który nie zatrzymuje się po drodze, lub z normalnego połączenia (corsa ordinaria) autobusem, który ma przystanki w mniejszych miasteczkach, takich jak Colle Val d’Elsa czy Poggibonsi. Bilet kosztuje 8,40 € w jedną stronę. Podróż bezpośrednim autobusem (corsa rapida) trwa około godziny i piętnastu minut.

Jeśli przyjechałeś do Włoch samochodem lub chcesz wynająć auto na miejscu, możesz po prostu dojechać do Sieny. Florencję łączy ze Sieną droga szybkiego ruchu (superstrada). W mieście możesz zostawić samochód na jednym z parkingów wokół centrum. Najwygodniejszy jest parking San Francesco oraz ten przy fortecy. Parking Fortezza jest jednak zamknięty w środy z powodu targu.

Średniowiecze – Złoty Wiek w Sienie

Siena jest bez wątpienia klejnotem Średniowiecza. Już w epoce etruskiej na obszarze dzisiejszego miasta istniała niewielka osada. W Sienie znaleziono okazy etruskiej ceramiki pochodzącej z VIII wieku przed Chrystusem.

Mimo to Siena zaczęła się rozwijać dopiero w XI wieku, dzięki drodze Via Romea, zwanej także Via Francigena, która stała się głównym szlakiem komunikacyjnym między północą a południem Włoch. Z tej drogi korzystali kupcy ale także pielgrzymi, którzy podróżowali do Rzymu, aby pomodlić się na grobie Świętego Piotra. Via Francigena przyczyniła się do rozwoju ekonomicznego, urbanistycznego i demograficznego Sieny. Kupcy i pielgrzymi przybywali do miasta a jego mieszkańcy oferowali im rozliczne usługi. W Sienie rozwinęło się bankierstwo oraz kupiectwo, które stały się źródłem bogactwa miasta.

Rozwój ekonomiczny Sieny pozwolił na większą polityczną niezależność wspólnoty miejskiej. W 1125 roku rząd konsulów zastąpił biskupów, którzy do tej pory rządzili Sieną. Rozpoczęła się nowa era Republiki Sieneńskiej. Rząd republikański zadbał o dobrobyt mieszkańców Sieny. Najważniejszym okresem w życiu politycznym Sieny były lata rządów Rządu Dziewięciu. Dziewięciu priorów wybieranych w wyborach na dość krótkie kadencje spośród przedstawicieli klasy kupieckiej rządziło Sieną między 1287 a 1355 rokiem. Ten ustrój zagwarantował rozwój miasta. W tym właśnie okresie powstał nowy ratusz, Palazzo Pubblico, którego ściany zostały udekorowane przez lokalnych artystów freskami wysławiającymi potęgę Sieny.

Kryzys ekonomii Sieny zaczął się wraz z epidemią dżumy, która uderzyła miasto w 1348 roku. Dżuma zdziesiątkowała mieszkańców oraz stała się powodem zawirowań politycznych, które znacznie osłabiły Sienę i w konsekwencji doprowadziły do upadku Republiki. W 1555 roku Siena została podbita przez Florencję a terytoria Republiki Sieneńskiej weszły w skład Wielkiego Księstwa Toskanii. Po utracie niepodległości wskazówki zegarów w Sienie się zatrzymały. Mieszkańcy miasta kultywowali wcześniejsze tradycje, aby podkreślić swoją niezależność i odmienność od rządzącej nimi Florencji, żyli jakby nieświadomi głębokich zmian społecznych, które dotykały resztę Europy.

Contrade i wyścig Palio

Piazza del Campo
Piazza del Campo i gotowy tor do wyścigu Palio.

Siena jest do dzisiaj wyjątkowym przykładem wspólnoty miejskiej, która zachowuje niektóre z dawnych tradycji, głęboko zakorzenionych w Średniowieczu. Centrum historyczne Sieny jest do dziś podzielone na 17 małych dzielnic, zwanych contrade, wywodzących się z podziałów administracyjnych i organizacyjnych średniowiecznej Sieny. Dzisiejsze contrady to pewnego typu stowarzyszenia sąsiedzkie. Uczestnictwo w życiu własnej contrady wzmacnia więzy pomiędzy mieszkańcami miasta, ponieważ dzielą oni najważniejsze momenty życia z sąsiadami. Contrady uczestniczą w ślubach, urodzinach, chrztach i pogrzebach członków. Co roku organizowane są również małe festiwale i kolacje dla członków contrady. To także contrady organizują doroczny wyścig Palio, w którym rywalizują między sobą.

Palio to najważniejsze wydarzenie w życiu każdego mieszkańca Sieny. Wyścig jest organizowany dwa razy w roku, 2 lipca i 16 sierpnia, w dni związane z dwoma świętami maryjnymi, Nawiedzeniem i Wniebowzięciem Najświętszej Marii Panny. Wyścig konny jest organizowany ku czci Matki Boskiej, Królowej Sieny, której miasto oddało się w opiekę po wygraniu bitwy przeciwko Florencji pod Montaperti w 1260 roku.

Aby móc zorganizować Palio, mieszkańcy Sieny przygotowują na Piazza del Campo prawdziwy tor dla koni. Kamienny chodnik biegnący wokół placu jest pokrywany grubą warstwą gliny a wokół toru ustawiane są drewniane trybuny, z których część publiczności może oglądać bieg. Miejsca siedzące na trybunach są płatne, ale większość mieszkańców Sieny ogląda Palio stojąc na środku placu, gdzie każdy może wejść za darmo. Wyścig zaczyna się w najszerszym punkcie toru. Konie muszą okrążyć plac trzy razy w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Sam wyścig trwa około 90 sekund. Contrada, której koń jako pierwszy przebiegnie przez linię mety wygrywa i w nagrodę otrzymuje palio, czyli baner z wizerunkiem Matki Boskiej. Zwycięzcy dostają również pozwolenie na organizowanie kolacji dla członków contrady co tydzień, od dnia wyścigu aż do początków jesieni.

Ciężko jest opisać Palio w kilku zdaniach. Istnieje mnóstwo zasad, którym podporządkowane jest wyjątkowy wyścig. Prawdziwymi bohaterami Palio są bez wątpienia konie. Przed wyścigiem każdy koń jest błogosławiony przez księdza w kościele contrady. Następnie wszyscy śledzą rozwój wydarzeń z zapartym tchem. Koń może wygrać Palio nawet jeśli straci swojego jeźdźca. Palio to wyścig bez siodeł, dlatego często zdarza się, że jeźdźcy spadają z koni na ostrych zakrętach wokół Piazza del Campo. Jeśli koń mimo wszystko dobiegnie do mety i będzie pierwszy, to on i jego contrada są ogłoszeni zwycięzcami Palio. Po wyścigu zwycięska contrada świętuje swój sukces wspólną kolacją. Do stołu zaproszony jest także koń, który zajmuje zaszczytne miejsce u szczytu stołu.  

Możemy zastanawiać się, dlaczego sieneńczycy wciąż organizują Palio. Do dzisiaj mieszkańcy miasta silnie utożsamiają się z tym wyjątkowym wydarzeniem. Palio jest wyrazem dumy lokalnej wspólnoty i pozwala jej członkom rywalizować ze sobą, pobudza ich emocje i ożywia codzienność.  

Wycieczka do Sieny w czasie Palio

Wizyta w Sienie w czasie Palio i w dniach, w których miasto przygotowuje się do wyścigu, jest wyjątkowym przeżyciem. Jeśli chcecie obejrzeć wyścig w Sienie, musicie dobrze przygotować Wasz pobyt. Jeśli chcecie zapłacić za miejsce na trybunach, musicie z wyprzedzeniem udać się do barów/sklepów wokół Piazza del Campo, które odpowiadają za montaż ławek.

Wejście na plac w dniu Palio jest bezpłatne. Musicie pamiętać, aby być tam odpowiednio wcześnie. Piazza del Campo zamykany jest już o 17:00, mimo tego, że sam wyścig odbywa się wieczorem (o 19:30 w lipcu oraz o 19:00 w sierpniu). Musicie zająć swoje miejsce na placu kilka godzin przed wyścigiem. W dzień Palio Siena jest oczywiście bardzo zatłoczona i dość chaotyczna, ale jeśli przyjedziecie do miasta wcześnie rano, będziecie mogli wziąć udział w tym wyjątkowym wydarzeniu.

Przed samym wyścigiem contrady organizują wspaniałą paradę historyczną w kostiumach. Podgrzewają one atmosferę pokazem rzucania flag i rytmiczną muzyką graną na bębnach. Przed samym wyścigiem emocje sięgają zenitu!

Siena dla łasuchów!

Ricciarelli
Riccirelli ze Sieny w kawiarni Nannini.

Siena to raj dla łasuchów. Wasza wycieczka do Sieny może być bardzo smaczna i słodka! Pamiętajcie, aby spróbować w Sienie makaronu pici z sosem z dzika oraz wędlin z wieprzowiny rasy cinta senese.

Siena jest jednak znana przede wszystkim ze swoich słodkości. Dzięki temu, że miasto rozwinęło się wzdłuż często uczęszczanej drogi, sieneńska tradycja cukiernicza wzbogaciła się o składniki przywożone z odległych zakątków Średniowiecznego świata. Do Sieny dotarły arabskie migdały, przyprawy i owoce kandyzowane.
W czasie pobytu w Sienie musicie koniecznie skosztować tych słodkości:

  • Ricciarelli to miękkie migdałowe ciasteczka z mąki migdałowej i piany z białek. Do dzisiaj przygotowuje się je w oparciu o przepis z XV wieku.
  • Cavallucci to pachnące ciastka pełne przypraw. W cavallucci muszą znaleźć się orzechy, kandyzowana skórka pomarańczowa, anyż i cynamon.
  • Panforte to twarde, pełne przypraw ciasto przygotowane z suszonych owoców, orzechów i miodu. Panforte przygotowywany był już w średniowieczu przez mnichów zamieszkujących toskańskie klasztory. W Sienie panforte jest obowiązkowym deserem w czasie Świąt Bożego Narodzenia.

Siena jest pełna skarbów! W kolejnym artykule przybliżę Wam kolekcje sieneńskich muzeów oraz podzielę się z Wami poradami dotyczącymi zwiedzania miasta! Wasza wycieczka do Sieny będzie na pewno niezapomnianym przeżyciem!


Planujesz wakacje w Toskani? Skontaktuj się ze mną! Chętnie zorganizuję zwiedzanie Sieny, wizyty w muzeach i spacery po toskańskich miastach!