Poza utartym szlakiem w centralnych Włoszech

dzień w Città della Pieve  w Umbrii

Toskania jest jednym z najpopularniejszych kierunków turystycznych we Włoszech. W sezonie, między kwietniem a wrześniem, Florencja, Piza, Siena czy Lukka zmieniają się w zatłoczone miasta. Podczas gdy większość z nas marzy o relaksujących wakacjach z dala od tłumów, pośpiechu i zamieszania, marzenia te rozsypują się jak domki z kart w zderzeniu z ponurą rzeczywistością.

Na szczęście, jest wiele sposobów na to, aby uniknąć tłumów w czasie włoskich wakacji. Przede wszystkim możecie zorganizować wasz wyjazd zimą, między listopadem a marcem, kiedy toskańskie miasta są raczej puste i dużo tańsze. Jeśli chcecie zwiedzić centralne Włochy latem, możecie zejść z utartego szlaku. Jest to prostsze niż myślicie! Jeśli dokładnie przygotujecie trasę waszej podróży, wasze wakacje będą naprawdę niezapomniane!

To jest mój drugi artykuł z serii „poza utartym szlakiem”. Kilka miesięcy temu zwiedziliśmy razem park Pratolino niedaleko Florencji, znany bardzo niewielu turystom. Tym razem chciałam zabrać Was w podróż po północnej Umbrii, do miasteczka położonego tuż przy granicy z Toskanią; do miejsca, w którym urodził się malarz Pietro di Cristoforo Vannucci, znany jako Perugino. Tym miastem jest Città della Pieve, miejsce, w którym możecie spędzić cały dzień podziwiając sztukę renesansową, ciesząc się pysznym jedzeniem i nie musząc się martwić o tłumy i kolejki.

Città della Pieve i sztuka Pietra Perugina

Città della Pieve to średniowieczne miasteczko, które rozwinęło się około roku 1000 w pobliżu kościoła (wł. pieve) pod wezwaniem Świętych Gerwazego i Protazego. Pierwotna forma warownego zamku była źródłem pierwszej nazwy tego miejsca, Castrum Plebis Sancti Gervasii, która w nowożytnym języku włoskim brzmiała Castel della Pieve. Później, kiedy miejscowość ta uzyskała prawa miejskie w 1600 roku, utrwaliła się nazwa Città della Pieve. Miasto położone było w strategicznym miejscu, na granicy Republiki Sieneńskiej, która weszła później w skład Wielkiego Księstwa Toskanii, z posiadłościami papieskimi w Umbrii. Z tego powodu Città della Pieve często przechodziła z rąk do rąk, podbijana była przez kondotierów a w 1527 roku dostała się pod władanie papiestwa i Państwa Kościelnego. Tutaj, około 1452 urodził się Pietro di Cristoforo Vannucci, który uzyskał sławę jako malarz i znany był pod pseudonimem Perugino.

Artysta wykształcił się w Perugii a następnie przeprowadził się do Florencji, gdzie w 1472 roku stał się członkiem Bractwa Świętego Łukasza, które funkcjonowało jako korporacja artystów w mieście. We Florencji Pietro Vannucci być może kształcił się w warsztacie Andrei Verrocchia, w którym poznał  młodego Leonarda da Vinci i innych artystów z jego kręgu. W czasie swojej kariery Perugino pracował nad dekoracją ścian w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie oraz wykonał wiele obrazów ołtarzowych dla kościołów we Florencji i w Perugii. Mimo swoich licznych podróży i sukcesu, Perugino zachował stały kontakt ze swoim rodzinnym miastem. Dlatego też dzisiaj, zwiedzając Città della Pieve możecie podziwiać dzieła Perugina wykonane dla lokalnych instytucji religijnych.

Duomo w Città della Pieve

Katedra w Città della Pieve została zbudowana w XVI wieku w miejscu wcześniejszego kościoła. Duomo zadedykowane jest Świętym Gerwazemu i Protazemu a jego architektura jest doskonałym przykładem dojrzałego Renesansu. Jest to konstrukcja na planie krzyża łacińskiego z bocznymi kaplicami umieszczonymi wzdłuż nawy głównej. W pierwszej kaplicy lewej nawy znajdziecie Chrzest Chrystusa Perugina namalowany około 1510 roku a w ołtarzu głównym jego Marię z Dzieciątkiem oraz Świętymi Piotrem, Pawłem, Gerwazym i Protazym.

Oratorium Santa Maria dei Bianchi

Jednym z najpiękniejszych malowideł pozostawionych przez Perugina w Città della Pieve jest fresk Adoracja Trzech Króli namalowany dla Bractwa Białych Pokutników, zwanych Bianchi. Możecie podziwiać to dzieło w Oratorium pod wezwaniem Matki Boskiej. Ruch Białych uformował się w 1399 roku, kiedy wielu ludzi żyjących na Półwyspie Apenińskim uwierzyło, że wraz z końcem wieku nastąpi koniec świata. Ludzie byli przerażeni i w przeciągu paru miesięcy tysiące pobożnych wiernych zaczęło dołączać do procesji biczowników. Ludzie, w obawie przed śmiercią i karami piekielnymi, błagali Boga o litość umartwiając swoje ciała poprzez biczowanie.

Po roku 1400, kiedy stało się jasne, że świat się jednak nie skończył, bractwa pokutników kontynuowały swoją działalność często wspomagając lokalne wspólnoty działalnością charytatywną. Bractwo Białych w Città della Pieve, zajmowało się prowadzeniem szpitala, będącego swego rodzaju hostelem dla pielgrzymów, osób ubogich i chorych.

Pietro Perugino i bractwo Białych

W 1835 roku członkowie bractwa znaleźli pod podłogą oratorium metalową puszkę, w której ukryte były listy wysłane przez Perugina do syndyka tej organizacji w 1504 roku, w czasie gdy malarz pracował dla nich w Città della Pieve. Dzięki temu cennemu odkryciu możemy w pełni zrozumieć różne fazy pracy nad tym zamówieniem.

Kontrakt na wykonanie fresku został podpisany w 1504 roku. Czytamy w nim, że artysta miał otrzymać 200 florenów za całość dekoracji. W swoim pierwszym liście do syndyka Bractwa Białych, zmieniającym ustalenia tej umowy, Perugino napisał, że ponieważ pochodzi Città della Pieve, zgadza się na obniżenie swojego wynagrodzenia do 100 florenów, płatnych w czterech ratach. Początkowo, pierwsze 25 florenów miało być zapłacone od razu a kolejne raty miały być uregulowane w przeciągu trzech lat. Parę miesięcy później, w swoim drugim liście, artysta zgodził się na kolejne obniżenie zapłaty o 25 florenów w zamian za muła, na którym malarz mógł „dojeżdżać” codziennie do pracy. Perugino namalował fresk niezwykle szybko. Zajęło mu to jedynie w 29 dni roboczych. W określonym czasie uzyskał od bractwa także drugą ratę płatności. Niestety, trzy lata później, w 1507 roku, kiedy bracia powinni byli uregulować swój dług, okazało się, że ostatnia rata nie zostanie zapłacona. W zamian za to bracia zaoferowali artyście mieszkanie w mieście oraz poprosili Perugina aby udekorował freskami mieszkania niektórych z współbraci. Koniec końców, Perugino zarobił na fresku dla Białych 50 florenów, muła, mieszkanie a do tego musiał jeszcze wykonać dodatkową pracę dla członków bractwa!    

Adoracja Trzech Króli

Fresk Perugina w oratorium przedstawia Adorację trzech Króli. Na pierwszym planie widzimy Matkę Boską trzymającą na kolanach Dzieciątko Jezus oraz Trzech Króli składających swoje dary. Za nimi stoi drewniana szopka a w głębi rozpościera się przepiękny widok na Jezioro Trasimeno. W tle widać pasterzy a sam moment adoracji Dzieciątka jest obserwowany przez tłum ciekawskich gapiów. Równowaga form i harmonia kompozycji kolorystycznej tego fresku potwierdza talent artysty. Dzieło to wyraża spokój i radość, które charakteryzują twórczość Perugina. Zdolność do tworzenia tak harmonijnych kompozycji artysta przekazał także swojemu najbardziej znanemu uczniowi, Rafaelowi. Nie jest zupełnie wykluczone, że młody Rafael pomagał swojemu mistrzowi w pracy nad tym dziełem.

W oratorium zobaczycie także szaty członków bractwa a także gigantyczne krzyże noszone przez Białych w czasie procesji religijnych. Na ścianach możecie zobaczyć teksty dwóch listów napisanych przez Perugina, które zostały przeniesione na marmurowe tablice.

Città della Pieve i wąskie uliczki miasta

Città della Pieve jest znana ze swoich wąskich uliczek, po włosku nazywanych vicoli. Jeden z tych zaułków jest tak wąski, że dwie osoby nie są wstanie przejść obok siebie nie dotykając się. Wedle lokalnej legendy, w tej uliczce samotni mężczyźni całowali przechodzące kobiety, przez co dziś nosi ona nazwę Vicolo Baciadonne, „zaułek całuje kobiety”.

W czerwcu, w dzień Świętego Ludwika Gonzagi, patrona jednej z dzielnic, mieszkańcy Città della Pieve organizują festiwal kwiatowy Infiorata. W dniach tego święta ulice miasteczka pokrywane są dywanami kwiatów. Efekt zapiera dech w piersiach. Dodatkowo, wiosną i latem Città della Pieve organizuje konkurs na najpiękniejszą dekorację florystyczną okien, drzwi i balkonów. Całe miasto przystrojone jest wtedy kwiatami i roślinami ozdobnymi. Sami zobaczcie!

INFORMACJE PRAKTYCZNE:

Jak dojechać? Jedź autostradaą A1 do Chiusi, potem kontynuuj na południe drogą SP146 i SR71.
Biuro informacji turystycznej: http://www.cittadellapieve.org/

---

Planujesz wakacje we Florencji i w Toskanii? Skontaktuj się ze mną! Chętnie zorganizuję Twoje prywatne zwiedzanie!