Karnawał na florenckim stole

Rytm życia w Toskanii wyznaczają pory roku oraz święta, które ze sobą niosą. Zima zaczyna się tutaj 8 grudnia, w Święto Niepokalanego Poczęcia, które jest dniem wolnym od pracy i często pozwala Włochom na zorganizowanie długiego weekendu. W weekend Niepokalanej czuć już atmosferę zbliżających się świąt. Często odwiedza się wtedy tradycyjne targi świąteczne, zaczyna się myśleć o prezentach. W powietrzu unosi się zapach prażonych kasztanów, miasta przystrajają się w choinki i świąteczne dekoracje.

Święta Bożego Narodzenia przychodzą bardzo szybko i rozpoczynają się zimowe wakacje. Szkoły zamknięte są aż do Święta Trzech Króli a ponieważ we Włoszech nie ma ferii zimowych, to jedyny odpoczynek dla dzieci i młodzieży, dający wytchnienie i chwilę przerwy. Wakacje Świąteczne to doskonały czas na podróże. Wiele rodzin decyduje się na wyjazd na narty w Alpy, podczas gdy niektórzy wybierają wakacje pełne kultury w jednym z historycznych miast takich jak Rzym, Mediolan czy Florencja. 7 stycznia dzieci i młodzież wracają do szkolnych ławek i zaczyna się rutyna codzienności. Na szczęście niedługo później przychodzi karnawał!

Karnawał i jego historia

W przeszłości karnawał był obchodzony dużo bardziej hucznie niż dzisiaj. To święto sięga korzeniami czasów starożytnego Rzymu i uroczystości ku czci Dionizosa i Saturna. Te obchody pozwalały na zawieszenie tradycyjnego porządku społecznego, dopuszczalne stawały się żarty i pewne poluzowanie zasad moralnych.   

Tradycja chrześcijańska przejęła część z tych rytuałów pozwalając w okresie karnawału na zabawę, obżarstwo oraz na odwrócenie porządku społecznego, dopuszczalne w dniach poprzedzających nadejście wielkiego postu. Dziś niewiele przetrwało z tych tradycji, ale dzięki współczesnemu karnawałowi w Wenecji, możemy sobie wyobrazić jak wyglądały jego obchody w przeszłości w wielu Europejskich miastach. Dziś wenecki karnawał trwa dwa tygodnie a najważniejsze obchody koncentrują się w dniach bezpośrednio poprzedzających środę popielcową.

W przeszłości w czasie karnawału Wenecjanie porzucali wszelką pracę i codzienne zajęcia i oddawali się nieustannej zabawie. W mieście budowano drewniane sceny, usytuowane na głównych placach, takich jak Piazza San Marco, czy wzdłuż Riva degli Schiavoni. Mieszkańcy miasta uczestniczyli w przedstawieniach teatralnych, oglądali pokazy akrobatów, tancerzy, muzyków i błaznów. Także dzisiaj karnawał w Wenecji odbywa się wedle wcześniej przygotowanego programu i każdy spektakl przygotowany jest z dbałością o najmniejszy szczegół. Do dziś Wenecjanie przestrzegają niektórych z dawnych tradycji  karnawałowych, takich jak maski i kostiumy. W przeszłości maski pozwalały na odwrócenie ról społecznych, gwarantowały anonimowość i kilka dni zupełnej wolności tym, którzy na co dzień musieli podporządkować się bardzo sztywnym podziałom i regułom współżycia społecznego. Dziś ten ważny aspekt karnawału zupełnie się zatracił i kostiumy są jedynie źródłem dobrej zabawy.

Karnawał na stole

W czasie karnawału na Europejskich stołach pojawiały się bardzo tłuste dania, których nie spożywano na co dzień. Przed wielkim postem zabijano świnie, dzięki czemu na stoły trafiało mięso, produkt bardzo trudno dostępny wśród biedniejszych mieszkańców kontynentu.

Szeroka dostępność smalcu w tych wyjątkowych tygodniach sprawiała, że karnawałowe desery smażono na głębokim tłuszczu. Pączki i faworki nadal goszczą na naszych stołach w tłusty czwartek a tradycja ta jest żywa także w Wenecji, we Florencji i innych włoskich miastach. We Florencji wraz z końcem okresu Bożego Narodzenia ze sklepów znikają typowo świąteczne panettoni i pandoro a w witrynach cukierni pojawiają się cenci, frittelle i schiacciata fiorentina, typowe karnawałowe przysmaki.

Frittelle di riso

Frittelle di riso to malutkie smażone słodkości przygotowane z ciasta na bazie ryżu. Frittelle są miękkie, pachnące i bardzo niebezpieczne dla naszej linii. Frittelle najlepiej jeść jeszcze ciepłe, kiedy są chrupiące i pokryte cienką warstwą cukru pudru. W Toskanii frittelle di riso przygotowuje się z okazji Świętego Józefa, czyli dnia ojca, który świętuje się we Włoszech 19 marca. Najbardziej znana smażalnia frittelli to „Savelli”, która pojawia się co roku na Piazza del Campo w Sienie 20 lutego i kusi słodkościami. Jeśli zdarzy Wam się zimowa wizyta w Sienie, nie przegapcie tych smakołyków!

Cenci

Cenci to chrupiące, smażone ciasteczka karnawałowe. Cenci są bardzo podobne do polskich faworków i możecie ich spróbować także w innych włoskich miastach. W Bolonii nazywają się sfrappole, crostoli w rejonie Trydentu, bugie w Turynie, frappe w Rzymie a meraviglie na Sardynii.

Schiacciata fiorentina

We Florencji witryny cukierni będą kusiły Was także typowo karnawałowym przysmakiem jaką jest schiacciata fiorentina. Ciasto to nie ma nic wspólnego ze słoną schiacciatą. To miękkie ciasto drożdżowe o zapachu pomarańczy i wanilii. Podaje się je pokryte cukrem pudrem z dekoracją w formie herbu Florencji. W wielu cukierniach znajdziecie też schiacciatę podawaną z kremem. Naprawdę ciężko się jej oprzeć!

Schiacciata fiorentina pieczono początkowo jako ciasto chlebowe wzbogacone smalcem. Dziś przygotowuje się ją z oliwą i masłem. Smalec nie jest częstym składnikiem toskańskich potraw. Jego użycie przetrwało jedynie w dawnych przepisach na karnawałowe przysmaki.

Jeśli kiedyś wybierzecie się na zimowy weekend do Florencji, musicie koniecznie spróbować schiacciatę!

---

Planujesz pobyt we Florencji? Szukasz przewodnika? Skontaktuj się ze mną! Chętnie pokażę Ci najciekawe zaułki miasta!